Naam: Zuniceratops
Lengte: Ongeveer 3 tot 3,5 meter
Hoogte: Circa 1 meter bij de schouder
Gewicht: Ongeveer 100 tot 175 kilogram
Dieet: Herbivoor (planteneter)
Periode: Laat-Krijt (Turonien)
Leefde ongeveer: 93 tot 89 miljoen jaar geleden
Gevonden in: Noord-Amerika (vooral New Mexico, Verenigde Staten)
Zuniceratops: de vroege hoornkop van Noord-Amerika
Zuniceratops, wat ‘Zuni-hoornkop’ betekent, is een uniek ceratopsisch dinosaurusgeslacht uit het laat-Krijt, zo’n 93–89 miljoen jaar geleden gevonden in New Mexico. Het vertegenwoordigt een sleutelfase in de evolutie van hoornkoppen.
Ontdekking & naamgeving
In 1996 ontdekte de toen achtjarige Christopher James Wolfe fossielen in de Moreno Hill Formation. In 1998 benoemden Douglas Wolfe en James Kirkland het genus en de soort Zuniceratops christopheri, vernoemd naar de Zuñi‑bekkenregio.
Uiterlijke kenmerken
- Lichaamsgrootte: Ongeveer 3–3,5 m lang, tot 1 m schofthoogte, met een gewicht van circa 100–175 kg.
- Schedel: Relatief lang en laag, met twee goed ontwikkelde ooghoorns boven de ogen – zonder neushorn.
- Frill: Dunne steunplaat met grote gaten (fenestra’s), zonder rand-ornamenten (epoccipitalia).
- Gebit: Vroege vondsten toonden enkelwortelige tanden – latere exemplaren ontwikkelden dubbelwortelige tanden naarmate ze ouder werden.
Classificatie & evolutionaire positie
Zuniceratops behoort tot de Neoceratopsia en vormt een zustergroep van de latere Ceratopsidae (zoals Triceratops). Hij vertoont een combinatie van primitieve en afgeleide kenmerken en illustreert duidelijk de evolutionaire overgang naar volledige hoornkoppen.
Leefomgeving & ecologie
De Moreno Hill Formation weerspiegelt een tropisch-vochtig milieu in het Turonian-tijdperk. Zuniceratops deelde zijn habitat met andere dinosauriërs zoals Suskityrannus, Nothronychus, schildpadden en krokodillen. Als herbivoor at hij laagbijters zoals varens en coniferen.
Gedrag & levenswijze
- Groepsgedrag: Bevonden botresten bij meerdere individuen suggereren groepsoorsprong.
- Hoorns en frill: Dienden vermoedelijk voor bescherming én als visueel display, zowel intraspecifiek (man-vrouw, dominantie) als defensief.
- Leeftijdsafhankelijke kenmerken: Hoornlengte en tandwortels veranderden met de leeftijd – wat op sociale hiërarchie of seksueel dimorfisme kan duiden.
Belang voor wetenschap
Zuniceratops is de oudste bekende hoornkop uit Noord‑Amerika, wat ondersteunt dat deze groep niet alleen in Azië, maar ook in Noord‑Amerika evolueerde. De gefaseerde ontwikkeling van hoorns en frill is duidelijk zichtbaar.
Vergelijking met latere ceratopsiden
In vergelijking met toppers zoals Triceratops heeft Zuniceratops:
- Minder beslagen schedel (geen neushorn).
- Kleinere, minder robuuste bouw.
- Tijdevolutie naar complexere schedelornamenten – een voorbeeld van vroege ceratopside evolutionaire innovaties.