Naam: Nyasasaurus parringtoni
Lengte: Ongeveer 2 tot 3 meter
Hoogte: Circa 1 meter bij de heup
Gewicht: Ongeveer 20 tot 60 kilogram
Dieet: Waarschijnlijk omnivoor (mogelijk insecten en kleine dieren)
Periode: Midden-Trias (Anisien)
Leefde ongeveer: Ongeveer 243 miljoen jaar geleden
Gevonden in: Manda-formatie, Tanzania (Zuidelijk Pangaea)
Nyasasaurus parringtoni: De Oerzoon van de Dinosauriërs uit het Midden‑Trias
Inleiding: Wat is Nyasasaurus?
Nyasasaurus parringtoni, wat letterlijk “hagedis van het Lake Nyasa” betekent, is een uitgestorven arcosauriëraap van het type Avemetatarsalia uit het Midden‑Trias van Tanzania. Ongeveer 243 miljoen jaar oud, wordt het beschouwd als het oudste bekende dinosauriër of – alternativistisch – de naaste bekende verwant daarvan.
Ontdekking & Naamgeving
Vondst in de jaren 1930
De fossielen, waaronder een humerus (bovenarmbeen) en meerdere wervels, werden ontdekt in de Manda‑formatie nabij het huidige Malawi-meer door Britse paleontoloog F.R. Parrington.
Formele validatie
Hoewel deze fossielen in 1956 voor het eerst in een proefschrift werden beschreven, werd Nyasasaurus pas officieel benoemd in 2013 door een internationaal team van paleontologen.
Tijd & Plaats in de Geologische Tijd
- Periode: Midden‑Trias, specifiek het Anisien‑stadium (~243 miljoen jaar geleden).
- Locatie: Manda‑formatie, Ruhuhu-bekken, zuidelijk Pangaea (tegenwoordig Tanzania).
Anatomie & Morfologie
Beperkt skeletmateriaal
Slechts fragmenten: humerus en wervelstukken uit twee individuen.
Grootte & bouw
Grootte: ongeveer 2–3 m lang, 1 m hoog bij de heup, en met lange staart; gewicht geschat op 20–60 kg.
Skeletkenmerken
- De humerus is voorzien van een brede botaangroei (crista) voor spieraanhechting – typisch voor vroege dinosauriërs.
- Minstens drie sacrale wervels; vroegere reptielen hadden er doorgaans twee.
- Mikroscopisch botonderzoek toont snelle groei, met verweven botstructuur zoals bij jonge dinosauriërs.
Systematische Plaatsing
Taxonomisch kader
Avemetatarsalia → Dinosauromorpha → (mogelijk) Dinosauriër
Cladistische analyse
Volgens cladistische gegevens kan Nyasasaurus gelden als het oudste bekende lid van de dinosauriërlijn, of als zustergroep net buiten die groep.
Evolutionair Belang
Vroege dinosauriërstraling
Momenteel oudste bekende dinosauriër, 10–15 miljoen jaar ouder dan soorten als Eoraptor of Herrerasaurus uit het Laat‑Trias (~230 Ma).
Herziening van de tijdlijn
De ontdekking wijst erop dat de dinosauriërs mogelijk eerder en langzamer evolueerden dan voorheen werd aangenomen.
Omgeving & Ecologie
Leefhabitat
Nyasasaurus leefde in een warm, seizoensgebonden klimaat, vermoedelijk halfopen bosgebieden, in een wereld die zich net begon te herstellen van de Perm-Trias massa-extinctie.
Gelijktijdige fauna
Hij leefde naast andere vroege archosauriërs, zoals rhynchosaurs, cynodonten, dicynodonten, en vermoedelijk de dinosauriform Asilisaurus.
Levensstijl & dieet
Waarschijnlijk bipedale, relatief lichte bouw. Mogelijk omnivoor, maar het dieet blijft speculatief door gebrek aan schedelmateriaal.
Controverses & Lopend Onderzoek
Leeftijdscrisis
Sommige wetenschappers debatteren of de lagen waarin Nyasasaurus werd gevonden daadwerkelijk zo oud zijn als oorspronkelijk gedacht – mogelijk is hij jonger dan 243 Ma.
Classificatienieuwskool
De status als ‘eerste dinosauriër’ blijft onderwerp van debat. Sommige onderzoekers pleiten voor classificatie als ‘dinosauromorph’ zonder de volledige status van dinosauriër.
Toekomstige verwachtingen
Toekomstige fossielen uit vergelijkbare afzettingen kunnen helpen de positie van Nyasasaurus definitief te bepalen en meer inzicht geven in de vroege evolutie van de dinosauriërs.