De laatste levende dinosaurus? – Een Thescelosaurus begraven door de asteroïde
Een opmerkelijke vondst in North Dakota: een Thescelosaurus‑ledemaat, uitzonderlijk goed bewaard met huid en mogelijk weke delen, gevonden in sedimentlagen die direct verband houden met de Chicxulub‑inslag. Sommige paleontologen suggereren dat dit individu letterlijk stierf op de dag waarop een asteroïde de planeet verwoestte, 66 miljoen jaar geleden – mogelijk de laatste niet‑vliegende dinosauriër.
De K–Pg‑grens en het fossielgat
De K–Pg‑grens (Krijt–Paleogeen‑grens) markeert de massa-extinctie waarbij alle niet-vliegende dinosauriërs uitstierven. Het zogenaamde “drie‑meter‑probleem” verwijst naar het vrijwel ontbreken van dinosauriërfossielen in de bovenste drie meter van het Krijt, wat de laatste duizenden jaren voor de inslag vertegenwoordigt. Dit heeft geleid tot discussie over de vraag of dinosauriërs al vóór de inslag aan het uitsterven waren, of dat het simpelweg een gevolg is van slechte fossielvorming in deze periode.
De Thescelosaurus van Tanis
Vindplaats en geologische context
In Tanis, een uitzonderlijk goed bewaard fossielgebied in de Hell Creek Formation van North Dakota, is een been van Thescelosaurus gevonden in een laag sediment die tektieten, iridiumdeeltjes en tsunami-achtige afzettingen bevat — allemaal aanwijzingen van de inslag.
Conservering en impactindicaties
Het fossiel toont sporen van huid, wat uitzonderlijk zeldzaam is bij dinosauriërs. De sedimentlagen geven aan dat het dier mogelijk binnen uren na de inslag is begraven. De overrompeling van sedimenten en water suggereert een directe reactie op de asteroïde-inslag bij Chicxulub in het huidige Mexico.
Andere kandidaten voor ‘laatste dinosauriër’
Edmontosaurus
Een van de laatste bekende hadrosauriërs uit Noord-Amerika. Fossielen zijn gevonden tot vlak onder de K–Pg‑grens, waardoor het een sterke kandidaat is.
Augustynolophus
Deze soort uit Californië leefde tijdens het Laat‑Krijt en wordt vaak genoemd als een van de laatste overlevenden van de hadrosauriërs in het westen van Noord-Amerika.
Rahiolisaurus
Afkomstig uit India en behorend tot de abelisauriden. Deze dinosaurus leefde ook zeer laat in het Krijt, vlak voor de inslag, en vertegenwoordigt een mogelijke “laatste” dinosaurus op het zuidelijk halfrond.
Kleine overlevenden
Sommige wetenschappers suggereren dat kleinere, vogelachtige dinosauriërs tot vlak voor de inslag hebben geleefd. Door hun fragiele skelet zijn ze echter zelden goed bewaard gebleven, wat bewijs moeilijk maakt.
Wetenschappelijke discussie
Er blijft debat over de vraag of de dinosauriërs al op hun retour waren vóór de inslag, of dat het fossieltekort een artefact is van geologische processen. Bovendien worden alternatieve verklaringen zoals langdurig vulkanisme in India (Deccan Traps) genoemd als medeoorzaak van het uitsterven. Toch wijst het plotselinge verdwijnen van talrijke soorten op een catastrofale gebeurtenis — zoals een inslag.
Technische analyse en interpretatie
- Tijdsbepaling: Laat-Maastrichtiaan, ongeveer 66 miljoen jaar geleden.
- Directe impactlaag: De aanwezigheid van inslagdeeltjes en tektieten in dezelfde laag als het Thescelosaurus-fossiel suggereert een vrijwel gelijktijdige dood.
- Uniek bewijs: Dit fossiel kan een van de weinige tastbare aanwijzingen zijn voor een dinosauriër die stierf door de directe effecten van de inslag.
Slotbeschouwing
Het Thescelosaurus‑fossiel van Tanis biedt een fascinerend en zeldzaam venster op de laatste momenten van het Mesozoïcum. Of het werkelijk de allerlaatste dinosauriër was, blijft onderwerp van debat. Andere soorten zoals Edmontosaurus of Augustynolophus zijn ook overtuigende kandidaten. Toch maakt de directe context van inslagmateriaal, uitzonderlijke conservering en stratigrafische precisie het Tanis-exemplaar uniek.
De zoektocht naar de “laatste dinosauriër” blijft levendig — net als onze nieuwsgierigheid naar hun laatste momenten.