Hoe jaagden mensen in de prehistorie?
Dankzij rotstekeningen en de resten die in de loop der tijd zijn gevonden – van dieren, van onze voorouders en natuurlijk van de werktuigen die zij gebruikten – zijn we tegenwoordig in staat antwoord te geven op de vraag: Hoe werd er in de prehistorie gejaagd?
Een interessante vraag die wij onszelf ook hebben gesteld, en die we in dit artikel gaan beantwoorden. Eén van de belangrijkste principes van de jacht in die tijd was de hinderlaag, dus… wees stil, beweeg niet, en lees verder.
Zo jaagden de Homo sapiens en de Neanderthaler
De eerste jager waarvan we weten is de Homo erectus. Zijn voorgangers waren voornamelijk verzamelaars en aaseters.
Dat weten we dankzij de werktuigen die zijn gevonden op nederzettingen en die behoren tot de Acheuléen- en Oldowan-cultuur. Meer daarover lees je in ons artikel over de Homo erectus.
Maar laten we nu kijken naar hoe Homo sapiens en de Neanderthaler jaagden – twee soorten die lange tijd samen in Europa leefden en grotendeels dezelfde jachtmethoden gebruikten. Uiteraard varieerde hun aanpak naargelang de grootte van de prooi.
Jacht op kleine dieren
De Homo sapiens richtte zich vooral op kleine dieren zoals hazen, konijnen en vogels. Deze werden simpelweg met stenen bekogeld.
Ja, zo eenvoudig was het: ze gooiden stenen van een formaat waarmee ze de dieren ofwel in één keer konden doden, ofwel ernstig verwonden, zodat ze gemakkelijk gevangen en gegeten konden worden.
Jacht op grote dieren
De grotere prooidieren waren onder andere herten, bizons, mammoeten, reeën, berggeiten, zwijnen en paarden. In mindere mate joegen ze ook op rendieren en wolharige neushoorns.
De Neanderthalers voegden daar nog de holenbeer aan toe, die ze ook in rituelen gebruikten.
Afhankelijk van de grootte van het jachtgezelschap en van het dier dat ze wilden vangen, gebruikten ze verschillende tactieken:
1. In het nauw drijven
Ze probeerden het dier zoveel mogelijk bewegingsruimte te ontnemen, waarna het gedood werd. Dit kon op verschillende manieren:
- Het dier werd omsingeld en aangevallen met speren en messen.
- Eén groep dreef het dier tegen een wand aan, terwijl een andere groep vanaf hoger gelegen terrein stenen naar beneden gooide.
- Ze joegen het dier richting een afgrond, zodat het naar beneden viel, waar het werd afgemaakt.
- Ze dreven het dier een grot of hol in en doodden het daar.
De dieren werden op de plek van de jacht in stukken gesneden zodat ze gemakkelijk naar het kamp konden worden vervoerd – behalve in het geval van grotten, waar men vaak bleef tot alle vlees op was.
2. Vallen zetten
Ze maakten ook gebruik van vallen, bijvoorbeeld door een diepe kuil te graven met onderin puntige speren die met de scherpe kant naar boven staken. De val werd afgedekt met takken en bladeren.
De jagers joegen het dier vervolgens richting de val. Als het dier viel en niet meteen stierf, was het vaak dusdanig verwond dat het zonder gevaar voor de jagers kon worden gedood.
3. Vissen
Hier draaide alles om nauwkeurigheid en vaardigheid. De jagers gebruikten speren om vissen te vangen, vergelijkbaar met hoe sommige inheemse stammen in het Amazonegebied of Afrika dat vandaag de dag nog doen.
Ook gebruikten ze vishaken gemaakt van bewerkte botten van bijvoorbeeld herten.
Weetjes over de prehistorische jacht
Vraag je je af of ze het vlees kookten? Dat deden ze waarschijnlijk wel.
Wetenschappers geloven dat ze het vlees roosterden boven een vuur voordat ze het opaten. Vuur werd dus niet alleen gebruikt om warm te blijven of roofdieren op afstand te houden, maar ook om eten te bereiden.
Voor de volledigheid: het vuur werd al zo’n 400.000 jaar geleden ontdekt door de Homo erectus.
Zoals aan het begin van dit artikel gezegd, weten we dit allemaal dankzij rotstekeningen – zoals die in Altamira (Cantabrië) – en dankzij vondsten van werktuigen uit onder andere de Moustérien- en Aurignacien-cultuur, afkomstig van respectievelijk Neanderthalers en Homo sapiens. Deze zijn bijvoorbeeld gevonden in de Covalejosgrot, eveneens in Cantabrië.
En om af te sluiten: recente ontdekkingen bevestigen dat mensen al 500.000 jaar geleden met speren jaagden die voorzien waren van scherpe stenen punten. Ongelooflijk, toch?