Naam: Hesperosaurus
Lengte: Ongeveer 6 tot 7 meter
Hoogte: Circa 2 tot 2,5 meter bij de schouder
Gewicht: Ongeveer 2.000 tot 4.000 kilogram
Dieet: Herbivoor (planteneter)
Periode: Laat-Jura (Kimmeridgien)
Leefde ongeveer: 156 tot 152 miljoen jaar geleden
Gevonden in: Noord-Amerika (vooral Wyoming en Montana, VS)
Hesperosaurus – de ‘Westerse hagedis’ uit het Laat-Jura
Hesperosaurus – letterlijk ‘westerse hagedis’ – is een middelgrote stegosauriër uit het Laat-Jura (ca. 156 miljoen jaar geleden), ontdekt in de Morrison‑formatie van Noord‑Amerika. Het genus, uniek vertegenwoordigd door Hesperosaurus mjosi, onderscheidt zich door specifieke anatomische kenmerken en speelt een cruciale rol in ons begrip van de evolutie van stegosauriërs.
Ontdekking en naamgeving
Vondstgeschiedenis
In 1985 vond fossielenjager Patrick McSherry het skelet in Johnson County (Wyoming). Aanvankelijk dacht men dat het om een Stegosaurus ging, maar latere preparatie door Kenneth Carpenter, Clifford Miles en Karen Cloward leidde tot de benoeming van het nieuwe genus in 2001.
Betekenis naam & systematiek
De naam combineert het Oudgriekse hesperos (‘westelijk’) met sauros (‘hagedis’). De soortaanduiding mjosi eert R. Mjos, die hielp bij het prepareren. Hesperosaurus behoort tot de familie Stegosauridae, verwant maar duidelijk verschillend van Stegosaurus.
Beschrijving van het lichaam
Grootte & gewicht
Met een geschatte lengte van 6–7 meter en een gewicht tussen de 2 en 4 ton, zat Hesperosaurus qua omvang tussen andere stegosauriërs in.
Platen en spikes
Zoals alle stegosauriërs droeg hij twee rijen platte osteodermen op de rug en een “thagomizer” – een stekelstaart met vier scherpe stekels – aan het uiteinde van de staart. De rugplaten waren ovaal en breder dan hoog, wat suggereert dat ze mogelijk dienden voor visuele communicatie of temperatuurregulatie.
Hoornschede‑afdruk
Uniek onder de stegosauriërs is de vondst van een afdruk van een hoornschede op een van de rugplaten. Dit wijst erop dat de randen van de platen bedekt waren met hoornachtig materiaal, mogelijk ter bescherming of versterking.
Leefomgeving en levenswijze
Tijd en habitat
Hesperosaurus leefde tijdens het Kimmeridgien (156–152 miljoen jaar geleden) in het huidige westen van Noord-Amerika. Fossielen zijn aangetroffen in de oudere lagen van de Morrison Formation, een gebied dat ooit bestond uit open bossen, rivieren en droge vlakten.
Voedsel & verdediging
Deze dinosauriër was herbivoor en at voornamelijk lage vegetatie zoals varens, paardestaarten en cycaden. Zijn lage lichaam en smalle schedel pasten perfect bij een dieet van bodemplanten. De thagomizer diende als verdedigingswapen tegen roofdieren zoals Allosaurus of Ceratosaurus. Er zijn fossielen gevonden met verwondingen die overeenkomen met steken van stegosauriërstaarten, wat de effectiviteit van dit verdedigingsmechanisme onderstreept.
Evolutionaire positie en debat
Relatie met Stegosaurus
Hoewel oorspronkelijk beschouwd als een soort binnen het geslacht Stegosaurus, onderscheiden kenmerken zoals bredere platen, een andere vorm van de schedel en een meer basale wervelstructuur Hesperosaurus als een apart geslacht.
Basale kenmerken
Hesperosaurus bezit enkele minder afgeleide kenmerken, zoals losse wervelverbindingen en een afwijkende atlasstructuur, wat wijst op een basale positie binnen de onderfamilie Stegosaurinae.
Paleobiologie & gedrag
Huidstructuur
Zeldzame huidafdrukken van Hesperosaurus tonen kleine, zeshoekige schubben, afgewisseld met grotere centrale schubben. Deze afdrukken geven ons een zeldzaam inkijkje in het huidoppervlak van stegosauriërs, dat normaal zelden bewaard blijft.
Seksuele dimorfie
Er is gespeculeerd over seksuele dimorfie op basis van variaties in de vorm van de platen: sommige exemplaren tonen langere, plattere platen, andere kortere en hogere. Tot op heden ontbreekt echter hard bewijs om deze hypothese te bevestigen.
Waarom is Hesperosaurus belangrijk?
- Taxonomisch belang: Hesperosaurus helpt paleontologen om de diversiteit binnen de stegosauriërs in Noord-Amerika beter te begrijpen.
- Paleobiologisch inzicht: De vondst van huidstructuren en hoornschede-afdrukken maakt Hesperosaurus een van de meest informatieve stegosauriërs tot nu toe.
- Ecosysteeminzicht: Zijn aanwezigheid in de Morrison‑formatie draagt bij aan ons begrip van het Laat-Jura‑ecosysteem en de interactie tussen planteneters en roofdieren.